Cơ mật viện

Luciani đã đi dự tang lễ của Cố giáo hoàng Phaolô VI và trộn lẫn với đám đông muốn viếng thi hài của vị giáo hoàng. Trong một khoảnh khắc nhất định, ông đã nghĩ ông sẽ chẳng bao giờ tiến lại gần thi hài. Nhưng cuối cùng, vị hồng y đã bị nhận diện, sau đó được dẫn đến một nơi khác và được cung cấp một băng ghế để quỳ xuống và cầu nguyện.[13]

Khi Giáo hoàng Phaolô VI qua đời ngày 6 tháng 8 năm 1978, Hồng y Đoàn đã tăng thêm và càng có tính cách quốc tế hơn. Trước kia, Giáo hoàng Phaolô VI cũng đặt ra luật lệ là các Hồng y trên 80 tuổi sẽ không được tham gia Mật nghị Hồng y bầu Giáo hoàng, tuy vậy số Hồng y dưới 80 tuổi tất cả là 111 vị đã họp bầu tân Giáo hoàng vào tháng 8 năm 1978.

Đây là cuộc bầu Giáo hoàng quan trọng ngay sau Công đồng Vatican II, trong thời đại mà phương tiện du lịch quốc tế mau chóng đưa con người gần lại với nhau hơn, các phương tiện truyền thông cũng đang trên đà phát triển mạnh, cuộc bầu Giáo hoàng lần này kéo sự chú ý của toàn thế giới.

Luciani được triệu tập tới Rôma để bầu ra Tân Giáo hoàng. Luciani không được xem là một papabile tại thời điểm mặc dù đã được đề cập đến trong các bài báo, nhưng một số hồng y đến gặp ông, và đưa ra ý kiến ​​của họ rằng ông sẽ làm một giáo hoàng tốt. Các cử tri không muốn chọn một thành viên của Giáo triều, như Phaolô VI, mà phải là một nhân vật ấm áp và đầy tinh thần mục vụ như Giáo hoàng Gioan XXIII.

Luciani được chọn ở vòng bỏ phiếu thứ tư của Mật nghị Hồng y tháng 8 năm 1978. Luciani trước đó đã nói với thư ký của mình, linh mục Diego Lorenzi và linh mục Prospero Grech (sau này là hồng y), rằng ông sẽ từ chối chức vụ giáo hoàng nếu được bầu, và ông dự định bỏ phiếu cho Hồng y Alois Lorscheider, người mà ông đã có dịp gặp ở Brazil.[2] Hồng y Jaime Sin của Philippin nói với hồng y Luciani: "Ngài sẽ trở thành tân giáo hoàng".[9]

Sau khi được Hồng y Jean-Marie Villot hỏi rằng liệu ông có chấp nhận cuộc bầu cử của mình, Luciani trả lời:"Cầu xin Thiên Chúa tha thứ cho Ngài về những gì Ngài đã làm", và đã chấp nhận cuộc bầu cử. Sau khi được bầu, khi Hồng y Sin đến biểu lộ sự kính trọng với tân giáo hoàng, vị tân giáo hoàng nói với hồng y này: "Ngài là một vị tiên tri, nhưng triều đại của tôi sẽ là một triều đại ngắn".[9] Trên ban công của Vương cung Thánh đường Thánh Phêrô, vị hồng y Pericle Felici tuyên bố rằng các hồng y đã chọn Hồng y Albino Luciani, Thượng phụ Venice, trở thành Giáo hoàng Gioan Phaolô I.[14] Với danh hiệu Giáo hoàng là Gioan Phaolô, là lần đầu tiên trong lịch sử các giáo hoàng mà một vị giáo hoàng quyết định đã chọn một cái tên kép.[15] Trong một thông báo tiếp theo của sứ thần, Tân Giáo hoàng đã giải thích rằng tên kép đã được chọn để biết ơn hai vị tiền nhiệm trước của ngài: Gioan XXIII, người đã chọn lựa ông làm giám mục và Phaolô VI, người đã chọn ông vào vị trí Thượng phụ Venice và vinh thăng Hồng y.[14] Ông cũng là vị giáo hoàng đầu tiên tự cho mình là "Người đầu tiên" với cái tên được chọn.[16][17] (Giáo hoàng Phanxicô, người được bầu vào năm 2013, cũng đã lấy một danh hiệu giáo hoàng chưa từng sử dụng trước đây nhưng rõ ràng đã từ chối không muốn được gọi là "Người đầu tiên").

Sau cuộc bầu cử, Tân giáo hoàng đã chia sẻ với anh trai Edoardo của mình rằng ý nghĩ đầu tiên của ông là tự gọi mình là "Giáo hoàng Piô XIII" để tôn vinh Giáo hoàng Piô XI, nhưng ông đã từ bỏ ý tưởng này, lo lắng rằng các thành viên theo truyền thống của Giáo hội có thể khai thác sự lựa chọn của tên triều đại giáo hoàng.[18]

• Các nhà quan sát đã đánh giá rằng sự lựa chọn Hồng y Luciani là một thỏa hiệp để đáp ứng các sự chia rẽ tin đồn giữa các nhóm hồng y dường như là đối địch trong Hồng y Đoàn:[14]

• Những hồng y bảo thủ và các Hồng y làm việc tại Giáo triều Rôma ủng hộ Hồng y Giuseppe Siri, người đã ủng hộ một cách giải thích bảo thủ hơn hoặc thậm chí đảo ngược các ý tưởng gây tranh cãi đang được thăng tiến như "trong tinh thần Vatican II" nhưng thực tế chưa bao giờ được thảo luận tại Công đồng gần đây.
• Những người ủng hộ cách giải thích tự do hơn về các cuộc cải cách của Công đồng Vatican II cùng với một số hồng y người Ý đã ủng hộ Hồng y Giovanni Benelli, người đã tạo ra một số phe đối lập do những xu hướng "tự trị".
• Các hồng y trong Hội hồng Thập tự Quốc tế, có chọn lựa vượt ra ngoài những người Ý đang trải qua ảnh hưởng giảm sút, như Hồng y Karol Wojtyla.[14]

Bản thân vị Tân Giáo hoàng cũng đã giải thích về tông hiệu giáo hoàng của mình ngay ngày hôm sau trong buổi gặp gỡ đầu tiên với dân chúng tại Quảng trường Thánh Phêrô. Ông nói:

Trong những ngày sau cuộc họp, các hồng y thường cảm thấy vui sướng khi tiếp xúc với Tân Giáo hoàng Gioan Phaolô I, một số người vui vẻ nói rằng họ đã chọn được "ứng cử viên của Thiên Chúa".[14] Hồng y người Argentina Eduardo Francisco Pironio phát biểu:"Chúng tôi là nhân chứng của một phép lạ về đạo đức."[14] Mẹ Teresa, bình luận về Tân Giáo hoàng:"Ngài là món quà lớn nhất của Thiên Chúa, một tia mặt trời của tình yêu Thiên Chúa chiếu sáng trong bóng tối của thế giới ".[14] Hồng y Hume Basil của Anh tuyên bố:"Một khi đã xảy ra, dường như hoàn toàn và hoàn toàn đúng... Chúng tôi cảm thấy như thể tay của chúng tôi đang được hướng dẫn khi chúng tôi viết tên Ngài trên phiếu bầu".

Một sự kiện kịch tính, ngay sau cuộc bầu cử, xảy ra khi vị lãnh đạo phái đoàn của Nhà thờ Chính thống Nga, Thượng phụ Nikodim (Rotov) của Leningrad, đã suy sụp và qua đời sau một buổi lễ vào ngày 5 tháng 9 năm 1978. Tân Giáo hoàng mới ngay lập tức đến và cầu nguyện cho ông.[19]